Επειτα από έξι χρόνια απουσίας ο ανήσυχος τραγουδοποιός Mάκης Σεβίλογλου επέστρεψε με νέο άλμπουμ, «40 χρόνια πειρατής», με τη συμμετοχή των Ελένης Τσαλιγοπούλου, Λεωνίδα Μπαλάφα και Βέρας Μπαξεβανίδου.
Ενας ευγενής άνθρωπος, ένας ευαίσθητος ερμηνευτής, ένας πολύπλευρος τραγουδοποιός, που επέλεξε να μη γίνει «προϊόν» το έργο του, που «ποτίστηκε» από τον λαϊκό πολιτισμό της επαρχίας και προτιμά την ποιότητα ζωής της μένοντας στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κοζάνη. Ενα καζάνι με διαφορετικές επιρροές και συνθέσεις η μουσική του, από το οποίο αυτή τη φορά προέκυψε το «40 χρόνια πειρατής». Ο Μάκης Σεβίλογλου μας μιλά για το άλμπουμ-επιστροφή του στη δισκογραφία -ύστερα από έξι χρόνια απουσίας- με τη συμμετοχή των Ελένης Τσαλιγοπούλου, Λεωνίδα Μπαλάφα και Βέρας Μπαξεβανίδου, για δυσκολίες που έχει αντιμετωπίσει στην 20χρονη πλέον πορεία του, για τη στάση του μέσα στο ελληνικό τραγούδι και όχι μόνο.
● Τι σημαίνει για σας αυτός ο νέος δίσκος, που ολοκληρώθηκε στις πρωτοφανείς συνθήκες της πανδημίας;
Για μένα φαντάζει σαν ένα ακόμη ταξίδι που έφτασε στο τέλος του. Στη συνέχεια μου απομένουν τα τραγούδια του σαν ιστορίες, να τα διηγούμαι στις ζωντανές μου εμφανίσεις, κι αν είν’ γραφτό, θα χαρώ να τα ακούσω να τραγουδιούνται και ν’ αγαπηθούν απ’ τον κόσμο και τους μουσικούς…
● Πώς κατέληξε να έχει διαφορετικούς ήχους το άλμπουμ; Από που ξεκινούν οι γνωριμίες με τους συνδημιουργούς των τραγουδιών του δίσκου, Άρη Άποστολόπουλο , Γιώργο Κορδέλλα και Μαρία Μουτσάκη;
Η διαφορετικότητα στο ύφος των συνθέσεων, είναι κάτι που με χαρακτηρίζει νομίζω, από τη στιγμή που πρωτοεμφανίστηκα στη δισκογραφία. Αυτό βέβαια με όρους αγοράς, δεν σε βοηθά να αναγνωρίζεσαι εύκολα από το κοινό. Παίρνει πολύ χρόνο να σε τοποθετήσει ο κόσμος στο ράφι της δισκοθήκης του μυαλού του, ως εναλλακτικό, παρά ως ροκ, ποπ, λαϊκό, παραδοσιακό ή «έντεχνο»… Προφανώς φαντάζει περίσσια τόση πληροφορία στους ακροατές, γιατί τους μπερδεύει, δεν μπορούν να σε κατατάξουν, κάτι που σήμερα επιβάλλουν όλα τα μέσα κι η ζωή δυστυχώς… Ωστόσο πίστη μου είναι πως, για να σε ανακαλύψει ένα κοινό και να σ’ εκτιμήσει, είναι σημαντικότερο να προσέχεις τί λες, παρά ο τρόπος που περνάς από το ένα μουσικό είδος στο άλλο. Και εννοώ όσα μπορεί να λέγονται και σε συνεντεύξεις, αλλά και σε έμμετρο λόγο μέσα απ’ τα τραγούδια. Κάπως έτσι ξεκίνησαν οι γνωριμίες με τον Γιώργο, τη Μαρία και τον Άρη, διαβάζοντας στίχους τους, σε διαφορετικές περιόδους βέβαια, με τελευταία γνωριμία, αυτή του Άρη Αποστολόπουλου…
● Επιλέξατε για τίτλο εκείνον από το ομώνυμο τραγούδι «Σαράντα χρόνια πειρατής». Μιας στάσης κόντρα σε στερεοτυπικές επιλογές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται;
Νομίζω πως ναι, μέσα στον στίχο αυτό του Άρη, συνάντησα και τον δικό μου εαυτό να κείται «σε φίνα ακρογιάλια και να πνίγει με λευκό κρασί τα μαύρα του τα χάλια». Ανακαλύπτω με τον καιρό πως, το μόνο τελικά που μπορεί να μας κρατήσει σε κίνηση σαν αυτή του νερού, είναι το ταξίδι, όχι το κυριολεκτικό αλλά αυτό του μυαλού. Μες στο κεφάλι και την ψυχή μας συμβαίνουν όλα, εκεί παίζεται το παιχνίδι της αιώνιας νεότητας και της φρεσκάδας. Αν θα επιλέξεις τα στενά παπούτσια που θα σου φορέσουν ή την ξυπολυταρία στο φανταστικό νησί του μυαλού και της καρδιάς.
● Η επιθυμία σας να ζείτε μακριά απ’ τις μεγαλουπόλεις πηγάζει 40 χρόνια πριν, από την εφηβεία σας που την βιώσατε στην Κοζάνη; Τι σας προσφέρει;
Έχω ζήσει σε μεγαλουπόλεις κατά καιρούς, δεν τις επέλεξα όμως ποτέ ως μόνιμο τόπο κατοικίας. Ίσως γιατί πάντα επέλεγα να γειώνομαι, πατώντας χώμα, όπως τότε που οι μετανάστες γονείς μου με πρωτοέφεραν στην Ελλάδα, για να πάω σε ελληνικό σχολείο και να μάθω τα ελληνικά γράμματα. Ο πρώτος λοιπόν τόπος που έμελλε ν’ αγαπήσω και που τον νοσταλγώ ακόμη τις μυρουδιές του, ήταν η ιδιαίτερή τους πατρίδα, ένα χωριό των Γρεβενών, ως μεταβατικό στάδιο στην μετέπειτα αστικοποίησή τους με την μετεγκατάστασή τους στην Κοζάνη, που τότε ήταν μια ανερχόμενη, εύρωστη πόλη, εξ’ αιτίας της ΔΕΗ. Της κρατικής να σημειώσω τότε, με όλες τις κατασκευαστικές εταιρείες που δραστηριοποιούνταν στην περιοχή παίρνοντας κατ’ ανάθεση έργα από τον κρατικό κολοσσό και με 0% ανεργία.
Ανδρώθηκα λοιπόν στην επαρχία, ποτίστηκα από τον λαϊκό της πολιτισμό και το σημαντικότερο, έμενα σε χαμηλό σπίτι με αυλή και κήπο, κάτι που καταφέρνω και κάνω ως σήμερα. Αυτή η ποιότητα ζωής λοιπόν, έπαιξε καταλυτικό ρόλο σε όλες σχεδόν τις επιλογές μου, με αποτέλεσμα να αισθάνομαι εγκλωβισμένος όταν τύχει και βρεθώ σε πολυκατοικία . Αν θες, επέλεξα να θυσιάσω άλλα πράγματα, για να μπορώ να έχω ωφέλιμο χρόνο για τον εαυτό μου και να μπορώ να χαιρετάω κανονικούς ανθρώπους, να είμαι πιο χαλαρός, με λιγότερα καθημερινά άγχη, μακρυά από την τοξικότητα της μεγαλούπολης…
● Είκοσι χρόνια μετρά η πορεία σας στη μουσική, σε μια βιομηχανία που έδειχνε σημάδια κατάρρευσης όταν ξεκινούσατε λόγω κυρίως των παθογενειών της. Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες δυσκολίες και τι τις αντιστάθμισε;
Η πιο μεγάλη δυσκολία στο χώρο της μουσικής, είναι να φτιάξεις το δικό σου κοινό και να επικοινωνήσεις τα τραγούδια σου, πόσω μάλλον όταν δεν ανήκεις σε εταιρεία κι είσαι εκτός μουσικής βιομηχανίας. Ξεκινώντας λοιπόν με την αρχή να μείνεις ελεύθερος, φτιάχνοντας τραγούδια με τον τρόπο που αντιλαμβάνεσαι και χωρίς την υπόδειξη και στήριξη εταιριών, καταλαβαίνεις πως το πράγμα δυσκολεύει και αυτό μπορεί να σε αποκαρδιώσει. Εκεί λοιπόν επιστρατεύεις τη θεώρησή σου για τα πράγματα, ζυγίζεις τα θέλω σου κι αν πρέπει, χαμηλώνεις τον πήχη στις μεγάλες σου προσδοκίες και επιλέγεις να κάνεις λιγότερα, κι από καρδιάς… Για να μιλήσω μεταφορικά, διαλέγεις το επαρχιακό δίκτυο κι όχι τον αυτοκινητόδρομο για να πας στον προορισμό σου, γλιτώνεις όμως τα διόδια. Κι αν αργείς δεν πειράζει, έτσι κι αλλιώς το ταξίδι ειν’ αυτό που μετράει…
● Η σχέση σας με την παραδοσιακή μουσική έχει φανεί με επανεκτελέσεις που έχετε κάνει, με τη δημιουργία νέων τραγουδιών σε αυτό το ύφος ή με στοιχεία από αυτήν. Τι άλλο σας δίνει αυτή η σχέση και τι συμπληρώνει τις επιρροές σας;
Νομίζω πως και με τους τρεις τρόπους έχω καταπιαστεί. Είναι όμως μια διαδικασία που δεν έχει κανόνες, τουλάχιστον για μένα. Αντλώ από τη δεξαμενή που φτιάχτηκε ερήμην μου, με μόνο γνώμονα την αλήθεια που περιέχεται σε αυτό που ακούω, τραγουδώ ή γράφω. Εννοείται πως οι αστοχίες είναι κι αυτές μέσα στο παιχνίδι, δεν πετυχαίνουν όλα, προσπαθώ όμως πάντα να μην προδώσω το προσωπικό μου γούστο, τη γεύση μου. Αν είναι να κάνω κάτι μόνο και μόνο για να είμαι μέσα στα πράγματα, θα το αποφύγω. Ακόμη και με τις διασκευές που επιχείρησα πάνω σε δημοτικά τραγούδια, ήθελα την αλήθεια τους ατόφια, χωρίς να τους αφαιρέσω την ψύχα. Και κάτι που θεωρώ πολύ σημαντικό, ποτέ μου δεν χλεύασα τη διασκέδαση θεωρώντας την κατώτερη της ψυχαγωγίας. Το σκόρπισμα είναι νομοτελειακό στη ζωή μας, κάτι σαν τον άνεμο, έρχεται, μας σηκώνει σαν σκόνη για να ξανακαθίσουμε μετά από λίγο με καινούρια κουράγια στις αποσκευές μας. Αρκεί να μην είναι το σκόρπισμα η μόνη μας έγνοια, γι’ αυτό υπάρχει το μέτρο, το δάχτυλο που μας δείχνει το δρόμο. Όλα τα παραπάνω λοιπόν συνθέτουν την αλήθεια τη δική μου, κι αν ξέφυγα λίγο, το ‘κανα για να εξηγήσω πως, ότι περιέχεται στην δεξαμενή μας, είναι αυτό που τελικά γίναμε μες στο χρόνο, έτσι γράφουμε, έτσι μιλάμε, έτσι παίζουμε. Αν τώρα πλάι στην παράδοση, βάλεις τον Παγιουμτζή, τον Καζαντζίδη, τους συνθέτες του νέου ελληνικού τραγουδιού, τους Pink Floyd, τον Dylan, τον Cohen και πόσους άλλους, τότε μάλλον θα φανούν φαντάζομαι, τα συμπληρώματα στις επιρροές μου.
● Μιλήστε μας λίγο για την ανάγκη της ενότητας -την οποία τονίζετε στο σημείωμα του δίσκου- μια όμορφη δυνατότητα που δίνει η μουσική, μια ταλαιπωρημένη έννοια στην πολιτική.
Νομίζω πως, την ενότητα είμαστε καταδικασμένοι από τη γεωγραφία και την ιστορία, να τη ζούμε οπουδήποτε αλλού εκτός απ’ το πολιτικό πεδίο. Και φυσικά ευθύνη σ’ αυτό έχουμε κι εμείς ως λαός επιπόλαιος, αλλά κι όλοι αυτοί που δίδαξαν το υπάρχον πολιτικό ήθος, όχι ανυστερόβουλα. Και φυσικά αυτό καλλιεργήθηκε τεχνηέντως και από τις πολιτικές ηγεσίες, αλλά κι από τους ξένους καλοθελητές, που γνωρίζουν καλά το «διαίρει και βασίλευε». Δεν ποντάραμε ποτέ σοβαρά, στον λαϊκό μας πολιτισμό, που θεωρήθηκε κατώτερος εκείνου των αρχαίων προγόνων μας. Ποτέ δεν είδαμε ως λαός το παρελθόν μας, ως μια ακολουθία που φτάνει ως το σήμερα, παρά μόνο διαλέξαμε θραύσματα, ή διάλεξαν άλλοι για μας, να διδαχτούμε, στην ιστορία αλλά και στη γλώσσα μας, το βασικό εργαλείο επικοινωνίας που διαθέτουμε. Αυτός ο βαλκανικός «αυτισμός» όμως, πάει περίπατο όταν ακουστούν οι πρώτες νότες των τραγουδιών. Εκεί πλέον, περνάμε νομίζω σε μια μεταφυσική διάσταση και γευόμαστε όλο το βάρος της προγονικής ιστορίας, ίσως όχι με τη λογική αλλά με την κυτταρική μνήμη, και το συναίσθημα.
● Πώς νομίζετε ότι θα μπορούσε να αντισταθεί κανείς στο «αλλού η ζωή μας πάει»;
Με δεδομένη την σημερινή εκτροπή των αξιών, νομίζω πως ο μόνος τρόπος αντίστασης είναι να «κρατήσουμε τη ζωή μας» όπως λέει ο ποιητής. Να ξαναλουστούμε το φως και τα ελληνικά γράμματα, να κοινωνήσουμε την αλήθεια και να κλείσουμε τα αυτιά μας στις σύγχρονες σειρήνες. Να ξαναβρούμε τη λαϊκότητά μας και το μέτρο που έχει χαθεί. Η χειρότερη φτώχεια είναι ο μιμητισμός. Το να παριστάνεις τον αστό σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, όπου εκεί που τελειώνουν τα τσιμέντα ξεκινάνε οι στρούγκες με τα ποίμνια, το θεωρώ γελοίο. Θαρρώ πως, αστούς σήμερα αποκαλούμε όσους κάνουν διατριβή στο “φαίνεσθαι”. Υπήρχαν αστοί Έλληνες, αλλά προέρχονταν απ΄τη διασπορά. Όσοι σήμερα αυτοαποκαλούνται αστοί στη χώρα, δυστυχώς προέρχονται από κατσαπλιάδες και σ΄αυτό επιδίδονται, γιατί το γνωρίζουν καλά, ζώντας εις βάρος των καθαρών ανθρώπων του μόχθου. Μέσα λοιπόν σ΄αυτό το ψευδές, πονηρά κατασκευασμένο, σύγχρονο «ελληνικό» περιβάλλον, που τα αργυρώνητα μέσα μαζικής αποχαύνωσης, προωθούν μόνο την ψευτιά και το καρακιτσαριό, θεωρώ πως αντίσταση είναι να χορέψεις όμορφα, έστω κι ένα ζεϊμπέκικο, σε αντίθεση με τα σουίνγκ, τις άτεχνες διασκευές και τα επιδερμικά λόγια και τραγούδια που ευρέως ακούγονται από την τηλεόραση και τα ραδιόφωνα. Φαντάζει η εποχή αυτή, σαν μια άλλη Μεταξική περίοδος, όπου κάθε τι λαϊκό, βρισκόταν υπό διωγμό.
Συνέντευξη στη Λένα Κυριακίδη
